Dick Jaspers speelde een uitzonderlijke partij, in de GP van Rosmalen. Veertig in zeven, de (gedeeld) vijfde beste partij ooit over die lengte. Maar het wereldrecord, veertig in zes, is inmiddels al vier keer gespeeld (2 x Caudron, Zanetti en H.J. Kim). De zeven beurten deelt hij met Coklu, D.K. Kang, Kim Jae Guen, Merckx en Zanetti. Was het daarom niet ECHT uitzonderlijk? Waarom verdient deze partij extra aandacht?
Omdat het zomaar veertig in vier had kunnen zijn.
Een paar centimeter, dat maakte het verschil tussen zeven en vier beurten. Bijna had Dick een record neergezet dat misschien wel twintig jaar zou hebben standgehouden.
Kijk eens mee naar de tellijst, dan wordt het vanzelf duidelijk. Hij wint de trekstoot (tegen Wiljan van den Heuvel), begint zelf en maakt er zeven. Een serie van dertien in de tweede beurt, dan twaalf in de derde, dan vijf. De teller staat op 37 na 4 beurten, de arbiter annonceert "en nog drie", en als Dick ze maakt speelt hij 10 moyenne.
Ik heb de eerste beurt niet gezien, maar gelukkig was ik op tijd in de Hazelaar voor de rest van de partij. Jaspers speelde niet opvallend fortuinlijk, de series kwamen niet tot stand door een zwijntje hier en daar. Het was echt driebanden van uitzonderlijk niveau, dat alleen gespeeld kan worden als rekenwerk en intuïtie samenvloeien, als pure kracht hand in hand gaat met finesse: de alchemie van het biljarten.
Toen Caudron tijdens de Juanjo Trilles Challenge in 2012 zeven onvergetelijke beurten speelde (51 punten), noemde ik het "Mozart". Moeiteloze creativiteit. Om dat thema aan te houden: Dick's vier beurten waren als Bach: gestructureerde onvermijdelijkheid. Ik heb maar zelden een half uur lang kunnen kijken naar zulk positiespel en een zo dwingende afstoot.
Zo lagen de ballen na het vijfde punt in de vierde beurt, op "en nog drie":
Lag die speelbal nu maar een centimeter of vijf in de tafel, dan was het geen probleem geweest voor DJ. Nu, vast aan band, is het een gruwelijk lastige bal.
Als je dit speelt met een vlakke keu, dan moet je bal twee werkelijk met chirurgische precisie raken. Een fractie te dik, en de speelbal gaat "zwerven", je krijgt een curve en je bent te lang. Een haartje te dun, en je vermijdt de curve maar je bent te kort.
Je natuurlijke neiging is, om met iets geheven keu te spelen. Dan kun je wat meer dikte gebruiken, en toch de speelbal naar de linkerhoek dwingen. Maar het probleem is: je hebt nu twee mogelijke klossen die je moet vermijden! De tweede bal kan via LLK de derde bal klossen, of via LLKL in de baan van de speelbal komen.
Dick is geen type om een bal "op hoop van zegen" los te laten, dus hij nam niet het risico van de klos. Hij koos voor een halfdunne bal twee met vlakke keu, in een poging om bal twee exact goed te raken, hoe klein de marge ook was. Dat ging net mis, hij miste een paar centimeter aan de korte kant.
Even later was er opnieuw een cruciaal punt, want een wereldrecord was nog steeds mogelijk. In de vijfde beurt, op "en nog twee" was dit de positie:
En wat ligt het ongelukkig! Opnieuw, omdat de speelbal onder band ligt. Dick's eerste keus was de vierband, rechts van rood, LKLK. Hij zag er na een paar voorbewegingen van af: te moeilijk. De tweede optie was rechts van geel, geheven keu, maximaal effect. Niet alleen een moeilijke lijn, ook bal twee moet nog goed gestuurd worden. Ook daarvan zag hij af, en - wetend hoe belangrijk het moment was - nam hij zijn derde en laatste time-out.
De eerste en tweede optie waren echt niet kansrijk, dus werd het een Jaspers special, de kort-lang-kort. We weten allemaal hoe razend goed hij die speelt, maar deze bleek te moeilijk. Onder de band vandaan, beetje contra nodig, ik geef het je te doen.
De laatste vijf minuten van de partij waren bijna een anticlimax. Drie keer één, voor een partij van 40 in 7. Het applaus was welgemeend, maar iedereen in de zaal realiseerde zich, dat er bijna historie geschreven was. Inderdaad, als Dick het in die vierde beurt had kunnen uitspelen, dan hadden wij dat verhaal over twintig jaar nog verteld.
Dat duivelse centimetertje. Dat is de essentie van biljarten.