Carambole
LIER – Biljarter op hoog niveau, uitbater van een prachtig biljartcentrum op de Markt in Lier, een uitgesproken eigen visie op de sport waarin zijn vader een legende is geworden en co-commentator op tv. De bijna 49-jarige Kurt Ceulemans, zoon van Raymond en Angèle Ceulemans, is één van de vier kinderen in het gezin, geboren in Lier en opgegroeid in Grobbendonk. Hij was eigenlijk niet voorbestemd om de biljartkeu te hanteren, maar meer een talentvol basketballer in zijn jeugdjaren. Die sport heeft hij na een hardnekkige blessure moeten opgeven.
Daarna is hij overgestapt op de sport waarin zijn illustere vader in de jonge jaren van Kurt aan een nooit meer te overtreffen carrière was begonnen. Kurt Ceulemans: ,,De naam Ceulemans meedragen in de biljartwereld dwingt enerzijds respect af, maar anderzijds plooit de tegenstander zich dubbel om ’Ceulemans’ te kunnen verslaan. Op sportief gebied is het zeker geen voordeel geweest, maar des te meer op sociaal vlak.’’
Kurt Ceulemans verkeert al weken zelf in een uitstekende vorm, die hij onder meer heeft gedemonstreerd met overwinningen op Eddy Merckx, Eddy Leppens en Frans van Kuyk. Daarnaast is hij meer dan alleen een zeer gewaardeerd speler in de Belgische, Nederlandse en Franse driebanden competities.
Volgend jaar is hij 25 jaar gehuwd met Ann, samen hebben ze één zoon, Tom (22) en één dochter, Lynn (20). Hij is zelfstandig uitbater van horecazaken met als bekendste de taverne Mister 100 in Lier met acht biljarttafels, zeven snookers en zeven pooltafels. Hij is verder met zijn technische en parate kennis en de gave om dat over te brengen op het publiek co-commentator bij tv-uitzendingen van belangrijke kampioenschappen en toernooien.
Tot zijn 11e jaar woonde hij met zijn ouders, zijn oudere broer Koen en jongere zussen Ingrid en Ann in Grobbendonk in De Kempen, daarna verhuisde het gezin naar Mechelen. ,,Ik speelde in mijn jonge jaren intensief basketbal en stond op mijn achttiende in het eerste team van Racing Mechelen, waarmee we enkele keren kampioen zijn geworden.''
Frits Bakker: Wie is Kurt Ceulemans, noem eens een karaktertrek en vertel eens iets over de familietrekjes.
Kurt Ceulemans: ,,Ik voel me de laatste jaren wat teleurgesteld in mensen en vertrouw daardoor niemand meer. Dat is de reden waarom ik tegenwoordig nogal licht ontvlambaar rondloop. Onrecht is mijn grootste ongenoegen, iets waar ik totaal niet tegen kan. Wat de familietrekjes betreft proberen we toch minstens één keer per jaar samen op trektocht te gaan.''
FB: De vorm van de laatste weken is indrukwekkend, met winstpartijen tegen Eddy Merckx, Eddy Leppens, Frans van Kuyk. Je verslaat Merckx zelfs op de dag nadat hij een fantastisch wereldrecord heeft gevestigd. Heb jij zelf het gevoel dat je beter speelt dan ooit?
KC: ,,Eerst en vooral wil ik benadrukken hoeveel respect ik voor Eddy Merckx heb, en dat niet alleen als biljarter maar eveneens als persoon. Humor is een vorm van intelligentie en Eddy heeft er een patent op. Ik heb het genoegen gehad om hem beter te leren kennen doordat we enkele jaren samen hebben gespeeld in de Nederlandse competitie. Eddy zit momenteel in een mindere periode en juist deze controversiële prestatie geeft hem meer dan ooit een dubbelzinnig gevoel. Als we onze wedstrijd samenvatten heb ik niet van hem gewonnen, maar hij van mij verloren. In normale omstandigheden vreet hij mij op, gelukkig iets wat reeds veel van zijn tegenstanders hebben meegemaakt…''
FB: Hoe was dat om Merckx te treffen op het biljart op de dag nadat hij de (biljart)wereld versteld heeft laten staan?
KC: ,,Eddy kennende zou hij niets liever hebben gedaan dan de dag na zijn ongelooflijke wereldrecord gewoon zonder al te veel poespas onze wedstrijd te spelen. Maar het spreekt voor zich dat de organisatie in Vlaardingen hem eerst en vooral letterlijk en figuurlijk in de bloemen wilde zetten. En uiteraard apprecieerde Eddy dit van ganser harte, maar het zette wel extra druk op de wedstrijd tegen mij, waarvan ik gebruik heb kunnen maken om eindelijk nog eens van hem te winnen.''
FB: Wat betekent biljarten voor jou? Ik bedoel, wat heeft het betekend in je leven tot nu toe?
KC: ,,Biljarten is voor mij een uitlaatklep, een ontsnappen aan de dagelijkse beslommeringen die onder andere de biljartzaak in Lier met zich meebrengen. Het zal dan ook steeds deel blijven uitmaken van mijn leven.''
FB: Welke invloed heeft je vader gehad op jouw biljartcarrière? Heeft hij jou, Koen en later Peter en Bart wegwijs gemaakt in de geheimen van het biljart?
KC: ,,Wat Koen en mijzelf betreft: mijn vader heeft in zijn glorieperiode logischerwijs weinig tijd gehad om ons een en ander bij te brengen, omdat hij meer onderweg was dan thuis. Maar wij hadden het geluk om meer dan regelmatig de absolute wereldtop aan het werk te kunnen zien. Dus 'stelen met de ogen' was een bijna onbewuste en niet te betalen leerschool. Later heeft mijn vader wel wat meer tijd gevonden om aan Peter en Bart zoveel mogelijk van zijn kennis over te brengen. En we mogen wel stellen dat de jongens aardig op weg zijn om deze kennis optimaal te benutten en nog dagelijks worden ze sterker en dus gevaarlijker. De perfecte basis, de techniek, de wilskracht en de intense trainingen zorgen voor een uitgebalanceerd resultaat.''
FB: Jij bent actief als co-commentator voor tv in biljarten, wat door veel biljartliefhebbers als een verademing wordt ervaren. Hoe lang doe je dat al? En hoe belangrijk is het om naast de gewone commentator een kenner aan de microfoon te zetten?
KC: ,,Destijds, na het tijdperk van de fluwelen stem van Karel Mommens, was er geen commentator meer die iets afwist van de biljartsport. Om deze reden is men op zoek gegaan naar een biljarter als co-commentator naast een professionele presentator en heeft men mij gecontacteerd.
Wat ik belangrijk vind tijdens de uitzendingen is het overbrengen van wat de speler in gedachte heeft door de mogelijke oplossingen uit te leggen op een voor iedereen verstaanbare wijze. Op die manier krijgt de leek meer interesse, wat uiteindelijk resulteert in hogere kijkcijfers. En hogere kijkcijfers wekken interesse, het fameuze sneeuwbaleffect.''
FB: Hoeveel aandacht besteedt de televisie in België aan biljarten?
KC: ,,Vergeleken bij vroeger is het erg gesteld met de interesse in biljarten vanuit de media. Gelukkig is enkele jaren geleden EXQI op de kar gesprongen, dat ondertussen zowel het Belgisch kampioenschap als de Beker van België en de Superprestige uit. Verder proberen ze ook nog zo veel mogelijk van het internationale gebeuren mee te pakken.''
FB: Hoeveel aandacht besteden de kranten aan biljarten?
KC: ,,We hebben in België nog slechts één nationale krant die zowat alles op biljartgebied publiceert. Verder wordt door de andere kranten enkel melding gemaakt van de lopende biljartevenementen.''
FB: Waar is het mis gegaan met de grote belangstelling voor de biljartsport?
KC: ,,Biljarten is eigenlijk een dankbare sport voor televisie. Het bewijs wordt reeds jaren geleverd in de snookerwereld, waar miljoenen mensen aan hun toestel gekluisterd zitten tijdens de uitzendingen. Welnu, ook dat kunnen we met de biljartsport bereiken. Maar jammer genoeg is het misgelopen bij het wegvallen van enkele biljartminnende mediakopstukken, die vroeger de biljartsport op het agenda hadden staan. Inmiddels kost televisie veel geld en ook daar wringt het schoentje, want dat brengt ons naadloos bij het fenomeen sponsoring. Een sponsor investeert om op termijn rendement te creëren. En juist dat ontbreekt op dit moment aan de structuur. Momenteel zijn sponsoren beperkt tot sympathisanten die participeren uit liefde voor de sport, waarbij het commercieel aspect van minder belang is. Uiteraard brengt dat met zich mee dat de omvang van hun contributie beperkt, blijft waardoor televisie en grotere internationale uitstraling slechts een droom blijven.''
FB: Hoe kunnen we die interesse en belangstelling nog een beetje terugwinnen?
KC: ,,Een grote taak is weggelegd voor de organisatoren en bonden, die er op verschillende manieren voor kunnen zorgen dat de interesse in deze mooie sport weer toeneemt. Eerst en vooral kunnen grote commerciële sponsors pas aangetrokken worden als de organisatie een retour op hun investering kan verzekeren. Er zijn dan ook enkele belangrijke aspecten die voor een opmars kunnen zorgen en de interesse van de sponsors aanwakkeren. We moeten het publiek meer betrekken bij de evenementen door een 'kermis' rond het hele gebeuren te creëren. Kijk bijvoorbeeld maar naar de grote tennistoernooien, waarbij merchandising en gambling een prioritaire rol spelen op het vlak van commerciële waarde. Live- optredens van bekende en minder bekende artiesten zijn ook altijd een publiekstrekker en zoals bij voetbalwedstrijden moet men makkelijk aan een biertje en een hot-dog kunnen geraken. Volkser kan niet en het zorgt voor de afbraak van die soms toch zo vervelende drempel waarbij toptoernooien te veel neigen naar de chique hotels om hun evenement naam te geven.''
,,Waar we naartoe moeten is entertainment, promotiemateriaal, een hapje en een drankje aan democratische prijzen, randanimatie enzovoort. Verder moet het sponsorbestand aangedikt worden door de zo begeerde VIP-plaatsen, waarbij de onmisbare investeerders in de watten worden gelegd wat dan weer mond aan mond reclame oplevert.''
,,Bovendien moet er een legaal goksysteem mondiaal worden verspreid, waardoor internationale uitstraling zijn lang verhoopte intrede kan doen en interesse van buiten het biljartminnende wereldje wordt gewekt.''
,,Misschien kunnen we eens beginnen brainstormen over een uniforme uitstraling voor alle belangrijke toernooien ter wereld, zoals onder andere in de motorsport. Met een internationaal protocol. Een extra dimensie voor potentiële sponsors.''
FB: Wat zijn jouw ambities nog, geven de prestaties van deze weken, met overwinningen tegen topspelers, een nieuwe impuls aan je carrière?
KC: ,,Het doet deugt om af en toe een wereldtopper te kunnen vloeren, maar verder dan dat gaat het voor mij niet. Zo lang ik als zelfstandig uitbater van horecazaken aktief ben, is en blijft biljarten voor mij een belangrijke vorm van ontspanning. Het is aan de jeugd om ambitie te tonen en zich op te trekken aan de duizelingwekkende prestaties en ontwikkelingen van de laatste jaren. Vroeger zou ik hierdoor meer worden geprikkeld, maar inmiddels relativeer ik alles meer. We mogen niet vergeten dat sportieve prestaties worden beïnvloed door wat er zich in zich je dagelijkse leven afspeelt. Met name lopen je prestaties als het ware parallel met zowel je privé aangelegenheden, je gezondheid alsook je zakelijke ervaringen. Bij de minste onraad weerspiegelt zich dat onmiddellijk in je biljartprestaties. Dus, voetjes op de grond want elke nieuwe dag is een nieuwe uitdaging waarbij het lot vaak anders beslist dan je uitgestippelde voornemen.''
FB: Wat denk jij over de ontwikkeling van de serie, zo veel hoge series in twee weken, is daar een verklaring voor te vinden?
KC: ,,Is het toeval dat sterke prestaties meestal worden opgevolgd door soms zelfs nog sterkere? Wel neen, want toppers trekken zich aan mekaar op, waardoor hoge series steeds frequenter voorkomen en sterke moyennes almaar meer de ranking kleur geven. Verklaar me voor gek, maar ik ben er meer en meer van overtuigd dat ooit iemand een keer de 50 punten in één beurt zal uitspelen. Waarover praat men na een gemaakte superserie? Over de laatste en dus gemiste carambole. Als je dat punt had gemaakt dan lag alles terug in serie… wie weet hoeveel er nog zouden bijgekomen zijn…''
,,Trouwens, het is nog niet zo lang geleden dat 1.000 moyenne als extreem werd aangezien. Ondertussen zitten we boven de 2.000 en zelfs bijna aan 2.500. Maar het houdt niet op, want wat is het verschil tussen 2.500 en 3.000? Slechts drie luttele beurten over een partij naar 50 punten, en ga zo maar door… Geloof me, we hebben nog lang niet alles gezien. Records zijn er om gebroken te worden.''
FB: De Belgen hebben (zie jouw vader, Ludo Dielis, René Vingerhoedt en andere grootheden) door de jaren heen de beste biljarters in de wereld gekend. Gaan ze worden overtroffen door de Koreanen in de komende jaren?
KC: ,,Het Gele Gevaar… Ondertussen beseffen we maar al te goed dat deze spelers aan een serieuze opmars bezig zijn en dus niet meer af te stoppen. Uiteraard zullen onze huidige toppers zich niet zo maar het beleg van hun brood laten eten en er alles aan doen om dit fenomeen zo lang mogelijk uit te stellen of zelfs te voorkomen. Bovendien mogen we niet vergeten dat ook in Europa de jeugdspelers niet stilzitten en zelfs vandaag de dag heeft zich tussen de toppers al een generatie jong geweld genesteld.''