Heeft de attractieve en flitsende speelstijl in de Duke Challenge de toekomst van de traditionele biljartsport in de schijnwerpers gezet? Kan het allemaal mooier, sneller en spannender in het driebanden met de spelers in een moderne outfit? En wordt het biljarten daardoor geschikter als publieksport voor tv-kanalen en internet? De topspelers in het Nederlandse Duke toernooi, waar Dick Jaspers een fenomenale winnaar was, hebben zich deze week uitgesproken voor vernieuwingen en een aanzet te geven om experimenteren met revolutionaire speelformaten. Al blijft het de vraag of die nieuwe formats ook geschikt zijn voor grote toernooien zoals een WK driebanden of de World Cups.
De eerste rollende biljartballen na tien maanden gedwongen rust, in het Duke toernooi met Europese toppers, hebben nogal wat tongen losgemaakt. Het driebanden heeft een injectie van verjonging en vernieuwing nodig om het televisiepubliek te boeien. De Duke Challenge, in de luxueuze, Brabantse enclave, stond model voor innovaties in alle opzichten, wedstrijden die het driebanden opwindender kunnen maken en beelden die vooral ook jongere, potentiële kijkers moeten kunnen bereiken.
Drie van de spelers in de Duke Challenge, de wereldtoppers Dick Jaspers, Marco Zanetti en Semih Sayginer, voerden tijdens en na het toernooi discussies met andere deelnemers. Het algemene oordeel was dat het toernooi, midden in deze COVID crisis, de blik vooruit heeft geworpen. ,,We willen met deze ervaringen het gesprek aangaan met de bonden (UMB, CEB), met organisaties en pleiten voor een nieuwe uitstraling van onze sport.''
,,We moeten biljarten populairder maken en met de tijd meegaan'', stelde Dick Jaspers (55) onder meer in een interview dat in de media verscheen. ,,Mensen die hebben gekeken naar de live uitzendingen waren enthousiast, omdat er voortdurend spanning was en we als spelers constant onder druk stonden. De partijen waren nooit saai, omdat het met setjes spelen alle kanten uit kan. Zelfs bij een hopeloze achterstand, kan de partij nog omdraaien. Dit Duke toernooi was een rolmodel voor de toekomst van biljarten.''
Hebben spelers, organisatoren en hopelijk ook de bonden een wake-up call gekregen tijdens de Corona maanden? De Duke Challenge gooide het protocol revolutionair om met een knock-out systeem, één matchtafel in de arena, camera's rond het speelveld om alles voor tv en internet te registreren, korte, dynamische partijtjes. En met spelers die zelf de kleding mochten kiezen, anders dan in het traditionele zwart, met moderne, kleurige t-shirts en witte of rode sneakers. De Kozoom Challenge, die dit voorjaar over een langere periode wordt gespeeld aan de Franse westkust, had die trend ook al gezet. Met een afwijkend format, drie spelers per poule, zomerse outfit, korte sets en live beelden van alle partijen.
Dick Jaspers in een Ziggo Sport interview: biljarten populairder maken als tv-sport
Semih Sayginer: tijd voor een revolutie in onze sport
Maar natuurlijk heeft de Koreaanse biljartcultuur, met de nieuwe PBA toernooien, de toon al gezet. De proforganisatie, waar Frédéric Caudron, Filippos Kasidokostas en jonge Spanjaarden David Martinez en Javier Palazón de kopstukken zijn temidden van honderden Koreanen, hoeft zich niet aan regels van de UMB te houden. De PBA heeft zelf andere regels bepaald, zoals met puntentelling (twee punten voor een losse band, een geïmproviseerde acauitstoot) en organiseert toernooien in een entourage met veel show en entertainment. De Aziaten zijn voorlopers, geïnspireerd door de tienduizenden profs, amateurspelers en fans in dat land en dagelijkse livebeelden op tv-stations.
Het Europese bolwerk, nog altijd met zijn grote palmares van kampioenen, wil die trend ook inzetten bij de nieuwe start en na COVID met de bonden in conclaaf gaan. In de veelgeprezen Duke Challenge gingen spelers tussen partijen door met elkaar in discussie. Dick Jaspers zei onder meer: ,,Wij willen dat onze sport dynamischer wordt, dat we meer op tv komen en veel toeschouwers kunnen boeien. De tijdklok stond eerst op zestig seconden, nu op dertig tellen. En als het straks naar twintig seconden gaat, zoals dit weekend in Korea gespeeld, zal ik het ook goed vinden. We zijn profspelers, biljarten moet entertainment worden.''
Semih Sayginer betoogde: ,,Het is tijd voor een revolutie in onze sport, dat heeft de Duke Challenge laten zien. De reactie na afloop was dat iedereen van dit format met korte setjes houdt. Spelers en kijkers. De partijen zijn dynamisch van start tot finish, het tv-publiek vindt het prachtig. Dit is voor ons allemaal een belangrijk moment. We willen biljarten professioneler maken, groter en beter worden. Ik ben zelf in de schoenen van de tv kijker gaan staan en als we meer en nieuwe kijkers willen krijgen, moeten we onze sport laten zien, zoals in dit toernooi. Met moderne, sportieve kleding, attractieve formats kunnen we grotere sponsors aan te trekken.''
De Duke Challenge en binnenkort de Kozoom Challenge zijn mooie voorbeelden. Semih Sayginer: ,,We zouden ook kunnen denken aan een BMW Challenge, een Mercedes Challenge en aan andere multinationals. De organisaties willen ook mee in die ontwikkeling. De entourage, de speelzaal en de manier waarop spelers werden behandeld in de Duke Challenge was in één woord fantastisch. Ik heb hier het gevoel gekregen dat wij topsporters zijn, dat onze sport belangrijk is. Ik vind wel dat we deze systemen moeten toepassen in invitatie toernooien, niet in de UMB toernooien, zoals WK's, de World Cups. Het kan niet zo zijn, dat spelers van de ene kant van de wereld naar de andere kant reizen. En dat er dan knock-out wordt gespeeld, drie kort setjes, binnen een uur klaar. Het experiment is goed voor nieuwe en invitatie toernooien, voorlopig nog niet voor WK's of World Cups.''
Marco Zanetti: in WK's en World Cups kwaliteit tonen met mooie moyennes en hoge series
Marco Zanetti, die ook enthousiast was over de Duke Challenge, wil de nieuwe aanpak voorlopig alleen op invitatietoernooien toepassen. De Italiaan, één van de geroutineerde spelers met een lange historie, vindt niet dat de ontwikkeling te snel moet gaan. Zanetti: ,,Ik vind zelf dat we in wereldkampioenschappen, World Cups en andere grote kampioenschappen moeten bljven spelen volgens de nu geldende UMB regels. We mogen niet vergeten dat die organisaties, kijk naar de World Cups in Veghel en Antalya, ook prachtige toernooien waren. Ik zou ervoor pleiten dat we in officiële toernooien het traditionele formaat blijven spelen, naar meer caramboles, een langere afstand, zodat spelers de kans krijgen om hun kwaliteit te tonen met mooie moyennes en hoge series.''
De Italiaanse tweevoudige wereldkampioen is niettemin overtuigd dat de toekomst van het driebanden aan een nieuwe ontwikkeling toe is. ,,De Duke Challenge heeft prachtig laten zien waarom en hoe biljarten ideaal kan zijn als tv-sport. Elke wedstrijd is in dit systeem een 'battle of nerves', attractief en vaak een psychologisch gevecht. We moeten dit promoten in allerlei soorten toernooien. Ik vind dat onze wereldbond moet nadenken, bijvoorbeeld of het uit Korea afkomstige Survival systeem interessant is voor de UMB toernooien. De biljartsport moet vernieuwen, experimenteren, zoals zeker ook met de dress code: ik ben er een voorstander van dat de speler zelf bepaalt wat hij aandoet: de traditionele kleding, t-shirts, schoenen, als het in mijn ogen maar geen jeans zijn. Maar een World Cup spelen in Vietnam in de traditionele kleding met een strak overhemd en vlinderstrikje, als het 40 graden is, kunnen we de spelers niet meer aandoen.''
Peter Ceulemans, Jean van Erp en Antonio Montes met het prachtige decor van de Duke Challenge, waar het toernooi met Europese topspelers werd georganiseerd